SAN Storage Area Network Nedir?

Merhabalar,

Bu makalemde, Storage Area Network altyapısına giriş ve temel kavramlarıyla ilgili bilgiler aktarmak istiyorum. Aslında oldukça geniş bir konu. Fakat, sistem altyapısının çalışma şekillerini ve mimarilerini anlatabileceğim şekilde sadeleştirip, mümkün olan en özet şekilde aktarmaya çalışacağım. Bir seri halinde bu konuyu işleyerek, yoğun kavramların olduğu uzun makeler olmasını da engellemeye çalışacağım. Ayrıca farklı makaleler olacağı için, sadece ilgili bölümlere bakmak istediğinizde de aradığınız konuyu daha kolay bulmanızı sağlayacak ve gözden kaçmayacaktır. İlerleyen bölümlerde, bileşenlerini ve konfigürasyonlarının nasıl yapılabileceğini de inceleyeceğiz.

SAN (Storage Area Network) Nedir?

Storage Area Network (SAN), Türkçe karşılığı ile Depolama alan ağı; büyük ağ kullanıcılarına hizmet vermek üzere, farklı tipteki veri depolama cihazlarını birbirine bağlayan ve bu cihazlar arasında veri alışverişine olanak veren özel amaçlı, yüksek hızlı bir ağdır. Bir depolama alan ağı, yönetim katmanına fiziksel bağlantılar sağlayan ve aynı zamanda bilgisayar sistemlerini, depolama birimlerini ve bu birimlerin aralarındaki bağlantıları düzenleyen bir iletişim altyapısından oluşmaktadır.

Bir depolama alan ağı, aynı zamanda depolama birimleri, depolama aygıtları, bilgisayar sistemleri ve/veya uygulama aracı gibi birimlerden oluşan ve ağ üzerinden iletişim sağlayan bir depolama sistemi olarak da düşünülebilir. Depolama alan ağı, Local Area Network ve Wide Area Network’lere benzer bileşenleri kullanarak depolama aygıtlarını ve sunucuları birbirine bağlar. Dolayısıyla, depolama veriyolu kavramının (storage bus concept) bir uzantısı olarak da düşünülebilir.

Aşağıdaki şekilde, basit bir SAN altyapısının bir örneği görülmektedir.

Depolama alan ağları, sunucuları depolama alanlarına bağlamayı sağlayan yeni birtakım yöntemler yaratmıştır. Bu yöntemler, uyumluluk ve performans açısından da birçok yeniliği getirmiştir. Örneğin günümüzde SAN altyapısı, birçok sunucuyu tek bir tape ünitesine ya da depolama dizinlerine bağlamak için kullanılmakta. Böylece sunucu ile bu depolama alanları arasında yüksek hızlı veri alışverişine imkan sağlayan bir altyapı elde edilmiş olur. Bu yüksek hızlı veri transferi aşağıdaki gibi 3 yolla gerçekleşir:

Sunucudan Depolama birimine : En çok kullanılan ve tercih edilen yöntemdir. Avantajı, bir depolama alanının, birden fazla sunucuya eş zamanlı olarak kullandırılabilmesidir. Özellikle sanallaştırma ortamlarında çokça kullanıldığını rahatlıkla anlayabiliyoruz.
Sunucudan Sunucuya : Sunucular arasında yüksek hacimli ve yüksek hızlı veri alışverişi yapabilmesi için kullanılan modeldir.
Depolama alanından Depolama alanına : Bu model ise, herhangi bir sunucu müdahalesine gerek kalmadan, depolar arasında veri alışverişinin gerçekleştirilebilmesi için kullanılan modeldir. Özellikle, sanallaştırma ortamlarındaki storage vmotion işlemi, tamamen bu depolama birimleri üzerinde ve yüksek hızlarla gerçekleşir.

SAN avantajları nelerdir?

VERİMLİLİK

Çeşitli sabit disk kullanım düzeylerine sahip (biri dolu, diğeri yarı boş) birkaç sunucuya sahip olmak yerine, bir SAN, depolamanızı bir araya getirmenize ve her bir sunucunun tam olarak ihtiyaç duyduğu şeyi dinamik olarak tahsis etmenize olanak tanır. Böylece, sunucularınız için daha az sürücü harcayacağınız ve SAN’ınızdaki alanı daha verimli bir şekilde kullanacağınız anlamına gelir.

LAN BANT GENİŞLİĞİ SORUNLARINI AZALTIR

SAN’ların önemli bir avantajı, bant genişliği iyileştirmesidir. LAN tabanlı sunucu depolama sistemleri, genellikle bant genişliği darboğazlarına maruz kalır, bu da performansı düşürür ve basit görevleri ve aktarımları tamamlamak için gereken süreyi artırır. SAN, ağ trafiğinizin büyük bir bölümünü üstlendiğinde, LAN’ınızın bant genişliğindeki stresi azaltır.

GELİŞMİŞ VERİ GÜVENLİĞİ

Veri güvenliği, her işletme için çok önemlidir. SAN ile veri koruma algoritmaları tutarlı kalır, böylece ihtiyacınız olan her türlü verinin doğru kopyalarına erişebilirsiniz. Dahası, bilgisayar korsanları LAN’ınıza erişirse, kritik depolanan veriler artık ayrı bir ağda, yani onları kaybetmezsiniz.

YEDEKLEME

Ağ performansınızı her denetlediğinizde, veri yedekleme önemli bir husustur. Bir SAN ortamında, daha hızlı veri yedeklemeye izin verilmektedir. SAN ile, birden çok konumdaki verileri yedeklemek için yalnızca tek bir yedekleme sunucusu kullanılabilir. SAN’ın esnek depolama kapasitesi, verileriniz için fiziksel depolama çözümlerine fazladan para harcamanızı da önler.

YEDEKLİLİK

Yedekli sürücüler, denetleyiciler ve güç kaynakları sayesinde SAN’lar inanılmaz derecede dayanıklıdır ve en ciddi donanım arızaları dışında tüm durumlarda bile verilerinizin güvenli ve kullanılabilir olmasını sağlar. SAN üzerinde sunucular, sanallaştırma becerisiyle birleştiğinde, bir sunucu arızalandığında da verileriniz korunmuş ve sistemleriniz çalışmaya devam ediyor durumda olur.

ÖLÇEKLENDİRİLEBİLİRLİK

Sunucularınızın kaç sürücüyü barındırabileceğinin bir sınırı vardır. Ayrıca, bu sunucularda depolama alanını yönetmek için kaç saat harcamanız gerektiğine dair bir sınır da vardır. Bir SAN’ın da sınırları vardır, ancak bunlar çok daha ölçeklenebilirdir. SAN’larla ilgili en önemli avantajlardan biri de, iş ihtiyaçlarına uyacak şekilde kolayca ölçeklenebilmeleridir. Örneğin, daha fazla depolamaya ihtiyacınız varsa, gerektiği zaman ve gerektiği kadar kapasite ekleyebilirsiniz. Ayrıca, gerektiğinde SAN altyapısını hızlı ve sorunsuz bir şekilde yükseltebilirsiniz.

GÜVENİLİR FELAKET KURTARMA

Kuruluşunuz için önemli olan, sadece veri yedekleme değildir. Malesef, felaket durumları, hiç beklemediğimiz anda ortaya çıkabilir. İster siber saldırı ister doğal afet olsun, en kötüsü olursa, kritik verilerinizi kurtarabilmeyi hedeflersiniz. Bu tüm ağlarda mümkün olmasa da, bir SAN ile mümkündür.

SAN dezavantajları nelerdir?

MALİYET

Maliyet konusu, bir SAN’ın en belirgin dezavantajıdır. SAN’lar önemli bir yatırımdır ve her kuruluş için uygun maliyetli çözümler değildir. Daha düşük maliyetle bir SAN’a benzer işlevsellik sunan kurumsal sunucular ve depolama çözümleri vardır. Ancak, SAN tarafından sunulan tüm avantajlara ihtiyacınız varsa, daha yüksek fiyat ve dayanıklı bir yapı kabul edilebilir.

Öte yandan kullanım ömürleri de sona erdiği durumda, işletme maliyetleri de yüksek gelebilir. Donanımların ortalama ömürleri 5 yıl olarak kabul edilmektedir. 5 yıl sonrasında koruyucu bakım poliçeleri yapmazsanız, daha yüksek bedeller ödeyebilirsiniz. Ürün desteği son bulan ortamlarda ise tüm yapıyı değiştirmeniz ve yeni yatırımlar yapmanız gerekmektedir.

SAN Bağlantı Teknolojileri

SAN bağlantı teknolojileri olarak, aşağıdaki 3 bağlantı teknolojisi kullanılır:

Fibre Channel (FC, Fiber Kanal)
iSCSI (Internet Small Computer Systems Interface)
FCIP (Fibre Channel over IP – IP Üzerinden Fiber İletim)

Şimdi bu bağlantı teknolojilerini kısaca özetleyeyim.

Fibre Channel (FC, Fiber Kanal)

Hızlı iletişim altyapısına ihtiyaç duyan uygulamalar için geliştirilmiş ve standartlaştırılmış bir ağ iletim teknolojisidir. Yüksek hız ve daha uzak mesafelere veri aktarımına imkan verir. Bu sebeplerden dolayı da yaygın olarak kullanılırlar. 3 alt topolojiye sahiptir:

Point-toPoint (Noktadan-Noktaya)
Arbitrated Loop (Fiber Kanal Döngü Ağı)
Switched Fabric (Anahtarlamalı SAN)

iSCSI (Internet Small Computer Systems Interface)

TCP/IP protokolü üzerinden, depolama aygıtlarının network ya da SAN üzerinden birbirleriyle haberleşebilmesini ve veri alışverişlerini sağlar. Genellikle LAN üzerinde kullanılır. Kurulum için ekstra donanımlara ihtiyaç yoktur. SAN yapısı için, oldukça ekonomik bir çözümdür.

FCIP (Fibre Channel over IP – IP Üzerinden Fiber İletim)

Farklı fiber iletim teknolojilerine sahip SAN ortamlarını, TCP/IP üzerinden, birbirlerine bağlamak için kullanılır. Farklı coğrafyada konumlu lokasyonlar için idealdir. Eğer iç network switch’leriniz üzerinde fiber portları bulunuyorsa, yine bu teknoloji ile yüksek hızlı iletişimi yapılandırabilirsiniz.

FCOE ile karıştırılmamalıdır. Aralarındaki farkı da şu şekilde anlatmak isterim.

FCoE nedir?

FCoE, Fibre Channel over Ethernet – Ethernet üzerinden Fiber Kanal anlamına gelir. FCoE, Fiber Kanalın Ethernet’e kapsüllenmesidir. Bu yaklaşım, LAN ve SAN’ı birleştirmek ve her iki trafiği de tek altyapı üzerinden göndermektir. Özetlemek gerekirse, FCoE trafiğin tek bir “birleşik-converged” ağda “birleştirilmesini” sağlar. Aşağıda, karşılaştırma tablosunu görebilirsiniz.