CENTOS 8 Manual Partitioning ile kurulum ve LVM yapılandırma

Merhabalar,

Bu makalemde CentOS’un son versiyonunun kurulumunu, farklı bir yoldan aktarmaya çalışacağım. Kurulumlar sırasında her zaman default ayarları bırakıyorduk. Aslında giriş seviye kullanıcılar için en doğru yöntem default kurulum. Çünkü tüm partition yapısı, setup tarafından ve önerilen ayarlarla oluşturuluyor. Dolayısıyla kullanıcıların, hata yapmadan kurulumu yapabilmesini de sağlar. Fakat biraz daha ileri seviye kullanıcılar, örneğin kurumsal yapıda kullanmak isteyenler için özelleştirilmiş bir yapı gerekebilir. Bu durumda neyi / nasıl oluşturacağını bilemeyenler için yararlı olacak bir makale hazırlamak istedim.

Yapımızda LVM (Logical Volume Manager) kullanacağız. Öncelikle “LVM nedir” sorusuna kısaca bir cevap vereyim. Bununla ilgili detaylı bir makaleyi, ilerleyen zamanda paylaşacağım. İşimiz şu an kurulum ve konfigürasyon olduğu için, çok teknik konulara girmeden birkaç cümle ile özetleyeceğim.

LVM (Logical Volume Manager) Nedir?

Linux işletim sistemlerinde kullanılan “Mantıksal Birim Yöneticisidir”. Bir çok yerde hacim yöneticisi diye de görebilirsiniz. Peki bu bize ne sağlıyor?

Bir ya da daha fazla diski, bir havuz mantığıyla kullandırma esasına dayanır. Yani kaç tane diskiniz varsa, bunları sanki tek bir diskmiş gibi yapılandırır. Dolayısıyla sizler artık disk kapasiteleriyle değil, havuzun ve bu havuz içinde yapılandırılmış volume grupların ya da partition’ların boyutlarıyla ilgilenirsiniz.

Standart partition yapısındaki sunucularda, disk alanı dolduğunda, yeni bir disk ekleseniz bile, bu diski var olan herhangi bir partition yapısını genişletmek için kullanamazsınız. Dolayısıyla, genişlemeye açık olan yüksek kapasiteli sunucularda LVM kullanmak çok avantajlı olur. Disk alanı azaldığında, sunucuyu kapatmadan online şekilde yeni diski ekleyip, bu havuz içine dahil edebilirsiniz. Sonuç olarak, istediğiniz herhangi bir partition boyutunu arttırıp azaltabilirsiniz.

Bu makale için, şimdilik bu kadarını bilmemiz yeterli. Mantık olarak durumu anladığımıza göre, bu yapının temelini, linux kurulumunda nasıl oluşturacağımıza bakalım.

CentOS 8 kurulum adımları

Kurulum medyasını bootable hazırlayıp, sunucumuzu bu medyadan boot ettiğimizde, aşağıdaki gibi seçenekleri göreceğiz. Yeni bir sistem yüklemesi yapacağımız için, ilk seçenek olan Install CentOS Linux 8 seçeneğini işaretleyip Enter tuşuna basarak devam edelim.

Kurulumun hangi dilde yapılacağını seçerek Continue ile devam edelim. Bence bu sistemleri ingilizce olarak kullanmaya gayret edin.

Sonraki pencerede, tüm ayarlamaları yapacağımız bir ekranla karşılaşıyoruz. Burada gördüğümüz hemen her maddeye giriş yaparak, kendimize göre ayarlamaları da yapabiliyoruz. Ayrıca bu seçeneklerin bazılarını özellikle tamamlamadan da kuruluma devam edemiyoruz. Partitioning ayarları gibi örneğin…

Keyboard ve Language support seçeneklerinde ingilizce seçtim ve özellikle burada göstermeye gerek duymadım. Seçenekler içinde ayarları tamamladığınızda, done seçeneği ile kaydedip çıkabilirsiniz o seçenekten.

Kurulum ayarları, 3 ana başlık altında yapılmaktadır. Localization – Software ve System başlıkları altından, ilgili ayarları yapmaktayız.

Localization : Dil, bölgesel ayarlar ve tarih/saat ayarlarının olduğu bölüm

Software : Yükleme kaynağını ve sunucu rollerinin ayarlandığı bölümdür.

System : Network, güvenlik, partitioning ayarlarlarının yapıldığı bölümdür.

Time & date seçeneği ile tarih ve saat ayarlarını yapıyoruz.

Bu ayarlar altında bölge ve şehir seçimlerini yapıyoruz. İsterseniz NTP server kullanmak için Network Time özelliğini aktif edebilirsiniz. Fakat network ayarlarını yapmadan bu seçenek aktif olmaz, dolayısıyla öncelikle network ayarlarıyla başlamanız gerekir. Sonrasında bu seçeneğe tekrar dönebilirsiniz.

Done seçeneği ile işlemi bitiriyoruz.

Software seçeneği ile, sunucu rollerini veya özelliklerini seçebiliyoruz. Default seçeneği, Server with GUI dir. Bu seçenekte ayar yapmazsanız grafik arabirimli kurulum yapılır.

Ben minimal kurulum yapacağım için Minimal Install seçiyorum. Ek paketlerin de kurulumunu isterseniz sağ taraftan ilgili paketleri seçebilirsiniz.

kdump, bir kernel çökmesi durumunda, çökme dökümleri oluşturan Linux çekirdeğinin bir özelliğidir. Tetiklendiğinde, kdump, hata ayıklama ve çökme nedeninin belirlenmesi amacıyla analiz edilebilecek bir bellek görüntüsünü dışa aktarır.

RAM miktarınıza göre ayarlama yapabilirsiniz. Kullanmak istemiyorsanız disable edebilirsiniz. Ben otomatik ayarlanmasını istedim.

Network & HostName ayarlarına geçelim.

Hostname belirleyerek Apply ediyoruz. Ayrıca Ethernet kısmı normalde OFF durumdadır ve bunu da ON duruma getirerek, network enable etmiş oluyoruz. Statik IP verecekseniz, sağ alt kısımdaki Configure adımından gerçekleştirebilirsiniz. Şimdilik statik IP vermiyorum, minimal kurulum sonrasında komut satırından nasıl değiştirebileceğinizi, makalenin sonunda aktaracağım.

Son olarak partition yapısını oluşturalım. System bölümündeki Installation Destination seçeneğine giriş yapalım.

Bu bölümde var olan disklerimizi göreceğiz. Normalde en alttaki Storage Configuration kısmı, automatic olarak seçilidir ve giriş seviye kullanıcıysanız, default ayarlarla kurulum için sadece done seçeneği ile hiçbirşey yapmadan bu bölümden çıkabilirsiniz. Zaten default yapıyı kullanacaksanız bile en azından bir sefer bu bölüme girip done ile çıkış yapmanız gerekiyor.

Custom seçeneğini işaretliyoruz ve done seçtiğimizde yeni bir pencere açılıyor.

40 GB boyutunda tek bir diskim var ve bu senaryoda swap, root, home, var, srv ve tmp olmak üzere LVM (Mantıksal Birim Yöneticisi) Linux bölümleri oluşturacağız. Standart / önyükleme bölümü, sistem LVM bölümünden önyükleme yapamadığından, önyükleme dosyalarını ve linux çekirdeğini tutmak için ayrı olarak oluşturulur. Bölümlerin boyutlarını kuruluşunuzun gereksinimlerine göre ayarlayabilirsiniz.

Aşağıdaki ekran açıldığında öncelikle /boot partition oluşturacağız. Alt kısımdaki + tuşuna basarak işleme başlayalım.

Standard Partition oluşturma

Standard Boot Partition oluşturuyoruz.

Mount Point: /boot
Desired Capacity: 250MB
Device Type: Standard Partition
File System: xfs (ext4 de seçebilirsiniz)
Label: boot

Add mount point ile işlemi bitiriyoruz.

Yeni LVM PV ve diğer Partition’ları oluşturma

Root partition oluşturuyoruz.

Mount Point: /
Desired Capacity: 5 GB
Device Type: LVM [yeni LVM PV oluşturuyoruz – NewLVM-PV adında]
File System: xfs (ext4 de seçebilirsiniz)
Label: root

Tekrar alt kısımdaki + tuşuna basarak yine bir mount point penceresi açıyoruz.

Şimdi yeni LVM PV oluşturalım.

/ mount point oluşturduktan sonra sağ taraftaki Volume Group seçeneğini açıyoruz ve Create a new volume group seçiyoruz. Daha öncesinden ön tanımlı gelen cl_centos-8 ismini göreceksiniz. Default partitioning ile devam edildiğinde normalde o isimle oluşturacaktı.

İsim veriyoruz ve save ile kaydediyoruz.

Son durumda aşağıdaki gibi bir sonuç göreceğiz. Diğer partition’ları oluşturmaya devam edebiliriz.

Şimdi swap partition oluşturacağız. Ama bundan önce swap nedir ve ne için kullanılır kısaca aktarayım.

Swap nedir: RAM yetersizliği durumlarında, sabit diskin sanki RAM gibi kullanılmasıdır. Yani sisteminizin RAM kullanımı çok yüksekse ve yetersizse, normalde RAM’e yazılacak bilgiler artık sabit diske yazılmaya başlanır. Bir sabit disk, hiçbir zaman RAM kadar hızlı olamayacağı için, ciddi performans kaybı anlamına gelir. Swapping, istenen bir durum değildir.

Swap partition için istenen kapasite, sistem RAM’ine göre hesaplanır. Aşağıdaki tabloda ilgili seçenekleri görebilirsiniz. RedHat web sistesinden alınmıştır.

Swap partition oluşturuyoruz.

Mount Point: not mounted or labled
Desired Capacity: 2 GB [since the system RAM is 1 GB, 1 GB mulitiplied by 2]
Device Type: LVM [NewLVM-PV]
File System: swap
Label: swap

+ tuşuna basıyoruz ve new mount point ekranında, aşağıdaki gibi tanımı yapıyoruz. Add mount point seçeneği ile işlemi tamamlıyoruz.

Son durumda aşağıdaki gibi bir yapıdayız.

Home partition oluşturuyoruz.

Mount Point: /home
Desired Capacity: 4 GB
Device Type: LVM [NewLVM-PV]
File System: xfs (ext4 de seçebilirsiniz)
Label: home

Tmp partition oluşturuyoruz. (Opsiyonel)

Mount Point: /tmp
Desired Capacity: 2 GB
Device Type: LVM [NewLVM-PV]
File System: xfs (ext4 de seçebilirsiniz)
Label: tmp

Son durumda aşağıdaki gibi bir yapıdayız.

Var partition oluşturuyoruz. (Opsiyonel, web sunucular / mail sunucular üzerinde kullanabilirsiniz.)

Mount Point: /var
Desired Capacity: 3 GB
Device Type: LVM [NewLVM-PV]
File System: xfs (ext4 de seçebilirsiniz)
Label: var

Son durumda aşağıdaki gibi bir yapıdayız.

Srv partition oluşturuyoruz. (Opsiyonel, FTP sunucu için kullanılabilir.)

Mount Point: /srv
Desired Capacity: 3 GB
Device Type: LVM [NewLVM-PV]
File System: xfs (ext4 de seçebilirsiniz)
Label: srv

Son durumda aşağıdaki gibi bir yapıdayız.

Tüm partition’ları bitirdiğimizde done seçeneği ile işlemi tamamlayalım. Aşağıdaki gibi bir özet penceresi göreceğiz. Accept Changes ile değişiklikleri kalıcı hale getirelim.

Ana kurulum ekranına geri dönmüş oluyoruz. Artık kurulumu başlatabiliriz. Begin Installation seçeneği ile kuruluma başlıyoruz.

Kopyalamalar başladı. Bu pencerede Root password belirlememiz gerekiyor. İsterseniz yeni bir kullanıcıyı da kurulum aşamasında oluşturabiliyorsunuz.

Kopyalama işlemleri bittiğinde Reboot seçeneği ile sunucumuzu restart edelim.

Reboot sonrası, sisteme login olup disk yapımızı şu şekilde kontrol edebiliriz.

cat /etc/fstab

Fstab dosyası, önyükleme sırasında mount edilecek cihazları (genellikle sabit disk bölümleri) listeler. Kapasite kullanımlarını aşağıdaki komut ile görebilirsiniz.

df -h