Merhabalar,
Bu makalemde, en sevdiğim açık kaynak storage yazılımı olan FreeNAS’ın, isim değiştirmiş ve yenilenmiş üst sürümü olan TrueNAS kurulumu hakkında bilgiler aktaracağım. FreeNAS konusunda daha önce detaylıca yazdığım makaleyi de aşağıdaki linkten inceleyebilirsiniz.
Bildiğiniz gibi sanallaştırma ya da cluster kavramlarıyla ilgilenenlerin en büyük derdi, ortak storage alanı oluşturma konusundaki yetersizliklerdir. Çeşitli ISCSI appliance’lar kullanılarak da ISCSI storage ile bu açığı kapatabiliyoruz. Ben de bu amaçla, ücretsiz bir yazılım olan ve storage konusunu anlayarak uygulama konusundaki açıkları kapatabilmeniz amacıyla, TrueNAS storage kurulumunu ve sonraki makalelerimde de konfigürasyonunu detaylı şekilde anlatmaya çalışacağım. FreeNAS/TrueNAS konularını öğrendikten sonra, çok eski bir donanımınızı bile, üzerine diskler ilave ederek, evinizde ya da iş yerinizde storage olarak test amaçlı kullanabileceksiniz.
TrueNAS Nedir?
Temelde FreeNAS ile aynıdır. iXsystems firmasının enterprise seviyedeki müşteriler için sunduğu, ZFS-based Enterprise Open Source Storage ürünüdür. Firma, bu ürünü hazır kutu çözümü olarak sunmaktadır. Production ortamlarında kullanmak istenirse, bu enterprise yapıdaki sertifikalı ürün, donanımsal olarak da satın alınabiliyor. Daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Firmaların, açık kaynak kodlu ürünleri, production ortamlarında kullanımıyla alakalı hala çekinceleri var. Normalde FreeNAS ürününü, bir donanım üzerine kurduğunuzda ve bu donanım üzerine de diskler dizdiğinizde, oldukça stabil şekilde production ortamlarına bile hizmet verebilecek duruma geliyordu. Fakat ismindeki Free kelimesi sanırım soru işaretlerini ortaya çıkarıyordu. Bundan dolayı, oldukça yetenekli bu yazılımın enterprise ortamlarda kullanılabilmesi için isim değişikliği yapıldı ve artık TrueNAS olarak karşımızda olacak.
Bizim kurulumunu yapacağımız versiyonu, ücretsiz olan community versiyonu olacak. Ücretsiz dediğime bakmayın, full olarak kullanımda. 🙂
NAS (Network AttachedStorage) nedir?
NAS (Network Attached Storage), adından da anlaşılacağı üzere ağa bağlanmış depolama cihazıdır. En temel tanımıyla, ağdaki diğer bilgisayarların ulaşabileceği genel bir dosya depolama alanıdır. Genellikle bir ekranı bile bulunmadan, sadece güç kablosuyla gücünü alıp Ethernet kablosu ya da kablosuz bağlantıyla da ağda erişilebilir hale gelen bir aygıttır. Ayrıca yönetimi de bir web arayüzünden kolayca yapılabilmektedir. Kurulumu basittir ve ilk kurulumda, cihaza bir network kablosu takılması ve bir IP verilmesi yeterli olmaktadır.
NAS sistemler ile ağınızda başka bir çok işlemi de kolaylıkla yapabilirsiniz. Yedekleme, senkronizasyon, Web sunucusu, dosya paylaşımı ve ISCSI storage olarak kullanıp cluster kurabilmek bunlara birkaç örnektir.
Gereksinimler:
FreeBSD tabanlı bir işletim sistemi olduğu için, FreeBSD donanım gereksinimlerini kontrol etmenizde fayda var. Aşağıdaki linkten bu gereksinimleri kontrol edebilirsiniz.
https://www.freebsd.org/releases/12.1R/hardware.html
Eğer bir donanım üzerine kurulum yapacaksanız ve sunucu üzerinde başka diskler de olacaksa, donanımsal RAID konfigürasyonu yapmayın. Daha önce yayınladığım ve yukarıda linkini paylaştığım makalemde, TrueNAS üzerindeki RAID kavramlarını detaylıca anlatmıştım ve konfigürasyon adımlarında bu tip işlemler yapacağız.
Kurulum için minimum gereksinimler de aşağıdaki gibidir.
RAM : Minimum 8 GB RAM gereklidir. Kullanılan RAM’lerin ECC olması önerilmektedir.
Operating system disk : TrueNAS’ı yüklemek için gereken minimum alan 8 GB’tır. Ancak, en az 16 GB olması şiddetle tavsiye edilir. TrueNAS işletim sistemi, depolama disklerinden ayrı olan en az bir diske kurulur. Bu disk, bir SSD veya küçük bir sabit sürücü olabilir. Önyükleme aygıtı olarak bir USB kullanılması önerilmez. Kalitesizdir ve genellikle bir SSD veya sabit sürücüden daha çabuk yıpranır.
Storage disks and controllers : TrueNAS, BIOS’ta AHCI etkinleştirildiğinde çalışırken takılabilir SATA sürücülerini destekler.
Network Interfaces : FreeBSD Donanım Notlarının, Ethernet bölümünde önerilmekte olan ethernet kartları desteklenmektedir.
Kurulum Aşamaları
Öncelikle kurulum medyamızı download edelim.
https://download.freenas.org/12.1/MASTER/latest/x64/TrueNAS-12.1-MASTER-202007280438-49b2d1a90.iso
Şimdi kuruluma başlayabiliriz.
Kurulumu VMware Workstation üzerine yapacağım. New Virtual Machine seçeneği ile, yeni bir VM oluşturmaya başlıyoruz.
Typical seçerek Next ile devam ediyoruz.
Download ettiğimiz ISO dosyasının yerini bildirerek Next ile devam ediyoruz.
Sanal sunucumuza isim veriyoruz ve nereye kaydedeceğimizi seçiyoruz. Sonrasında Next ile devam edebiliriz.
Kurulum için, işletim sisteminin kullanacağı disk boyutunu 60 GB seçiyorum. Storge alanı olarak kullanılacak diskleri henüz eklemiyorum. O diskleri, makalenin ikinci bölümünde konfigürasyon adımlarında ekleyeceğim.
Next ile devam ediyoruz.
Customize Hardware seçeneği ile CPU ve RAM arttırımı yapacağız.
Ben 8 GB RAM ve 4 CPU ataması yaparak, network kartını da Bridge moda aldım. Gereksiz diğer tüm donanımları buradan silin. İşlem bittiğinde edit ekranını kapatın.
Az önceki pencereye geri döneceksiniz. Power on seçeneğini işaretleyerek Finish tıklayıp, VM oluşturma adımlarını bitiriyoruz.
Sunucuyu CD/DVD iso mount olacak şekilde Power-on yaptığımızda aşağıdaki kuruluma başlama aşaması karşımıza gelir. Enter tuşuna basarak kuruluma başlıyoruz.
Sonraki ekranda 1 numaralı seçenek Install işlemini başlatan seçenektir. Tab ve yukarı-aşağı tuşlarıyla seçeneği işaretleyip OK tuşu ile devam ediyoruz.
İşletim sisteminin hangi diske yükleneceğini seçeceğiniz ekran geldiğinde dikkatli olmanızda yarar var. Çünkü büyük kapasiteli diski de yanlışlıkla seçme durumunuz olabilir. O yüzden öncelikle diğer diskleri eklemeden bu kurulumu yapıp, sonrasında sunucuyu kapatıp büyük diskleri sisteme dahil edebilirsiniz. 60 GB’lık OS diskimi seçerek devam ediyorum.
Bu alandaki tüm verilerin silineceğine dair uyarı ekranını da Yes ile geçiyoruz.
Root yönetici şifresini de belirliyoruz. Bu şifreyi unutmayın, web arayüzünden bağlanırken de bu kullanıcıyla bağlanacağız. Bu web arayüzünden, isterseniz farklı kullanıcılar da oluşturabilirsiniz.
BIOS modda boot edilmesini seçiyorum.
Swap alanı oluşturmanızda fayda var. sonuçta bir linux ortamı ve swap alanı olmayan linuxlarda bazı sıkıntılar çıkabiliyor. Diski mi de zaten bu amaçla biraz daha yüksek tutmuştum. 16 GB’lık swap alanını oluşturmak için Create Swap seçiyorum. Neden 16 GB sorusu aklınıza gelirse, genellikle RAM miktarının 2 katı kadar swap alanı ayrılıyor. (Her zaman 2 katı olmamaktadır.*)
Ve kurulum başladı.
Başarılı şekilde bittiğinde OK tuşu ile ilk kurulum ekranına geri dönüyoruz.
Kurulum bitti ve sunucumuzu, kurulum medyasını çıkarıp reboot edebiliriz. Kurulum medyasını çıkarıyoruz ve 3 numaralı seçenek ile sistemi reboot ediyoruz.
Sunucumuz açılıyor.
Sunucu açıldığında, aşağıdaki gibi bir ekran karşımızda olacak. Benim sistemimde otomatik IP aldı. Sizler tüm ayarları, ilgili seçenek altında da static olarak yapabilirsiniz. Test ortamı olduğu için Default kurulum ayarlarıyla bırakıyorum.
Otomatik aldığı IP’yi statik hale getirip, DNS kaydını açıyorum. Artık web browser üzerinden, storage sunucu adını yazarak login olabiliriz.
https://truenas.isleyen.net yazarak bağlantımı sağlıyorum.
İlk ekran olan Dashboard altında, sistemin genel özelliklerini görmekteyiz.
Donanım gereklilikleri adımında, FreeBSD nin hangi versiyonu için kontrolleri yapacağınızdan emin değilseniz, komut satırından sistemin versiyonunu öğrenebilirsiniz. TrueNAS web arayüzü üzerinde, SSH komutlarını direkt olarak işletebileceğiniz bir sekme de bulunmaktadır. Böylece SSH bağlantı yapmadan da konfigürasyonlarınızı yapabilirsiniz.
Sol taraftaki menünün en altında Shell sekmesi göreceksiniz. Oraya geçtiğinizde komut arabirimi karşınızda olacak.
freebsd-version komutunu kullanarak, kurulumunu yaptığınız versiyonun donanım gereksinimlerini kontrol edebilirsiniz.
Kurulum adımlarımız bu kadar. Uzun bir makale olmaması açısından, konfigürasyon işlemlerini, makalenin ikinci bölümünde anlatacağım.
Yararlı olması dileğiyle.
Yusuf İşleyen