Merhabalar,
Linux, benim keyifle kullandığım bir işletim sistemi. Birçok Linux dağıtımını da tecrübe etme imkanım oldu. Sizler de linux kullanmaya başladığınızda, aslında birbirleri arasında ne kadar çabuk adapte olduğunuzu görebilirsiniz. Tercih edeceğiniz versiyon ise, sizin kullanma alışkanlıklarınıza bağlı olarak, size en çok hitap eden versiyon olacak ve hayatınızda yerleşik duruma gelecektir. Ayrıca eski donanımlarda bile çok performanslı çalışması da, yeni bir donanıma ihtiyacı olanlar için hayat kurtarıcı olacaktır. Uzun yıllar, sahip olduğunuz eski donanımı bile kullanabilirsiniz. Son zamanlarda SSD fiyatları da düşmüş durumda. Bir SSD takviyesi ile de zaten yeni bir donanıma ihtiyaç bile duymayacaksınız. 🙂
Kendimden örnek vermem gerekirse, 2006 yılında satın aldığım Dual Core işlemcili ve 2 GB RAM üzerini desteklemeyen anakarta sahip makinemi, SSD takviyesiyle hala kullanabilmekteyim ve işletim sistemini ne zaman kurduğumu bile hatırlamıyorum. 😀
Bu makalede, RedHat Linux’un ücretsiz versiyonu olan CentOS Linux kurulumunu anlatacağım. CentOS, benim tercih ettiğim bir işletim sistemi. Gerek kaynak kullanımının çok çok düşük olması, gerekse de performansı dolayısıyla, kullanmaktan son derece memnun olduğum bir linux dağıtımı. İlerleyen zamanda bloğumda, linux eğitimlerini yayınlamaya başlayacağım. O eğitimlerde tercih edeceğim işletim sistemi CentOS olacaktır. Eğitime başlamak için CentOS ortamımız olması gerektiği için, ilk etapta işletim sisteminin kurulumunu yapmayı uygun gördüm.
CentOS’un en güncel versiyonunu https://www.centos.org/download/ adresinden download edebilirsiniz.
Son versiyonları, 7 ve üstü versiyonlar. Ben, 7.x versiyonların kaynak kullanımlarını yüksek, performansını da biraz düşük buldum. Dolayısıyla 6.9 versiyonunu tercih ediyorum. Burada anlatacağım adımlar da 6.9 versiyonu içindir. 7 versiyonun kurulum adımları biraz daha farklıdır.
Artık kurulum adımlarına geçelim. Kurulumu vmware workstation üzerinde yapacağım. Fakat fiziksel makineye kurulumdan hiçbir farkı yoktur. Sizler eğer fiziksel makineye kurmak isterseniz, iso dosyasını DVD ya da BootableUSB ye yazdırarak, makineyi bu medyadan boot etmeniz yeterli olacaktır.
CentOS Linux Kurulum adımları
VmWare Workstation programını açıp File Menüsünden New Virtual Machine seçiyoruz.
Sihirbaz açıldığında Next ile devam ediyoruz.
Sonraki adımda, iso dosyamızın yolunu belirtiyorum ve Next ile devam ediyoruz.
Kullanıcı ismi ve parola belirliyoruz ve Next ile devam ediyoruz.
Sanal makinemize, inventory’de ve klasör olarak hangi isimle tutulacağını belirtiyoruz ve Next ile devam ediyoruz.
Disk kapasitesini belirliyoruz ve Next ile devam ediyoruz. Burada ilk seçenek olan Store virtual disk as a single file seçerek devam etmenizi öneriyorum. Bunu yaparsanız, sanal makinenin .vmdk uzantılı sanal disk dosyası, tek dosya olarak tutulacaktır. İkinci seçenekte birden fazla .vmdk dosyası olarak tutulur ve bu da performans kaybı yaratır.
Finish seçeneğini tıklamadan önce Customize Hardware seçelim ve varsayılan ayarlarla gelen sanal işletim sistemi donanımı için, donanım özelleştirme yapalım.
Memory kapasitesini 2 GB, CPU sayısını ise 2 olarak belirliyoruz.
Network Adapter ise NAT olarak kalsın. Bu durumda, sanal makinemiz, fiziksel network’teki IP adreslerini değil de, vmware workstation programının virtual network yapısı altında belirlenen NAT Network IP adreslerini alacaktır. Fiziksel network’e ise, bizim workstation programının kurulu olduğu fiziksel makinemizin ethernet kartı ile bağlanacaktır.
Bu ayarları yapıp onayladığımızda, bir önceki ekrana geri geleceğiz. Burada Power on this virtual machine kutucuğunu işaretleyerek Finish butonu ile sanal makine oluşturmayı bitiriyoruz ve bu sanal makineyi başlatıyoruz.
Sanal makine açıldığında, otomatik olarak Partitioning ve formatting işlemi yapılıyor bu versiyonda. Dolayısıyla, hiç linux bilmeyen kullanıcılar için de disk yapısını oluşturma konusunda büyük kolaylık sağlanmış oluyor.
Disk yapısı ve format işleminden sonra, otomatik olarak kurulum başlar.
Paketlerin yüklemesi başlar.
Yükleme bittiğinde, sanal makine otomatik restart edilir ve sistem açılır. Login ekranında, daha önce oluşturduğumuz kullanıcımızı görürüz ve bu kullanıcı ile login olabiliriz.
Eğer kullanıcımızı görmüyorsak, Other… seçeneği ile, önceki adımlarda oluşturduğumuz kullanıcımızı tanımlayarak login olabiliriz. Kullanıcı adını girelim.
Sonrasında da password girelim ve login olalım.
Sistemimiz açıldı ve artık çalışmaya başlayabiliriz. Kurulumdan sonra ilk olarak, yaptığım bazı ayarları da göstermek istiyorum. Çeşitli pencereleri ve bu pencereler altından başka pencere/klasörleri seçtiğimizde, herbiri ayrı pencerelerde açılır ve bu da klasörlerle fazlaca uğraşanlar için, aşağıdaki gibi ciddi bir karmaşaya dönüşebilir. Şahsen ben her pencerenin, aynı pencerede açılmasını istiyorum. 🙂 Diğer türlü, karmaşayla uğraşmak durumunda kalıyoruz.
Bunun için tüm pencereleri kapatıp, herhangi bir klasörü açın. Edit menüsünden, Preferences seçin.
Açılan özellikler ekranından, Behavior sekmesine gelerek, Always open in browser windows seçeneğini işaretleyin ve Close ile özellikler penceresini kapatın. Ayarın etkili olması için, az önce ilk açtığınız klasör penceresini de kapatmanız gerekiyor. Bundan sonra tüm klasörler, ilk açtığınız bu pencerede, aynı windows işletim sisteminde kullandığınız gibi açılacaktır.
İlk kurulumdan sonra yaptığım bir diğer ayar ise komut satırının renklerini ayarlamak. Masaüstüne sağ tıklayıp, Open in Terminal seçerek, bir komut satırı penceresi açın.
İlk kurulumda bu ayar, beyaz zemin üzerine siyah yazı karakterleri olarak gelir. Beyaz ekran çok parlak olduğundan açık renk ekran gözlerimi yorduğu için komut satırını siyah zemin ve yeşil karakterler şeklinde değiştiriyorum. Bu ayarlar tamamen kendi tercihim ve yapmak zorunda değilsiniz. 🙂
Komut satırı penceresinde Edit menüsünden, Profile Preferences seçiyoruz.
Colors sekmesine geçerek Use colors from system theme kutucuğunun işaretini kaldırıyoruz ve Built-in Schemes bölümünden Green on black seçiyoruz.
Komut satırımızın son hali de bu şekilde olacaktır.
Bundan sonra takvim ve saat ayarlarını yapmanızı öneriyorum.
Son olarak sistem güncellemesinden kısaca bahsedeyim.
Eğer desktop’ta sağ üst köşede yıldıza benzer bir işaret görürseniz tıklayabilirsiniz. Sistemin, CentOS repository’lerden update kontrollerinde yeni update bulduğunda, bu yeni update’lerden kullanıcıyı haberdar etmek için ortaya çıkan bir bildirimdir.
Tıkladığınızda bu şekilde bir pencere açılır ve Install Updates tıklayarak ilk güncellemelerini aldırabilirsiniz.
Update’leri yüklemek için root kullanıcı yetkisi gereklidir. İlk kullanıcı oluştururken verdiğiniz password, aynı zamanda root password de olmaktadır. Bunu değiştirmenizi de öneriyorum.
İlk güncelleme işlemi de bitmiş olur böylece.
CentOS işletim sistemi kurulumunu bitirdik. Sonraki makalelerde linux eğitimlerine başlıyoruz.
Yararlı olması dileğiyle.
Yusuf İşleyen